Met zeer grote regelmaat komen klanten binnen voor een startrelais of een nieuwe accu. De volgende dag gaat dan de telefoon met de kreet: “Ik heb alles vernieuwd en mijn motor start nog steeds slecht. Wat kan dat zijn”? Men is in dat geval vergeten het meest belangrijke na te kijken, de startmotor! De startmotor is één van de zwaarst belaste onderdelen en tevens het meest verwaarloosde onderdeel van de motor. Het lijkt dat de meeste sleutelaars vergeten dat er een startmotor op de motor zit.

Waarschijnlijk zijn startmotoren gewoon te betrouwbaar. Je hoeft er jaren niets aan te doen en dan raakt iets al gauw in de vergeethoek. Als er dan problemen optreden ga je er niet zo snel van uit dat iets dat altijd goed zijn werk deed, zo maar ineens onderhoud nodig heeft. Toch heeft ook de startmotor op zijn tijd wat aandacht nodig. Het anker draait in lagers en deze moeten regelmatig gesmeerd worden of vervangen. Ook de koolborstels en de veertjes van de startmotor hebben het zwaar te voorduren en moeten zo nu en dan eens vervangen worden.

Onderhoud van de startmotor
Het betreft in dit geval een startmotor van een FLH uit 1979. Er zijn veel verschillende modellen startmotoren gebruikt in de loop de jaren, maar de manier van werken verschilt niet veel onderling. We beginnen met de hele boel uit elkaar te plukken en schoon te maken. Dit is altijd een smerig klusje waarbij je handen niet schoon blijven. Als je de drek in een startmotor bekijkt die al een tijdje meegaat, snap je niet dat het ding zijn werk nog deed. We beginnen met alles goed schoon te maken. De lagers, koolborstels en de vier veertjes achter de koolborstels mikken we gelijk in de vuilnisbak. We beginnen met de velden en het anker door te meten om te bepalen of deze nog doen wat ze behoren te doen. De lamellen van de rotor worden weer netjes recht afgedraaid, zodat de koolborstels er de eerst komende jaren weer naar behoren overheen lopen. Ga hierbij niet voor het grove werk, vaak is een paar honderdsten van een millimeter al genoeg om de boel weer netjes te krijgen. De oude koolborstels zitten origineel met een puntlas bevestigd. Verwijder voorzichtig zoveel mogelijk van de oude puntlas met een klein handslijpsteentje tot de schone aansluitlip van het veld overblijft. Met soldeertin en een forse soldeerbout kunnen nu de nieuwe borstels gemonteerd worden. Zorg voor een goede stevige soldeerlas om weerstand bij de verbinding te voorkomen. Na dit klusje zetten we het lege huis op de bankschroef met de koolborstels aan de bovenzijde. We leggen het plaatje met de houders van de koolborstels op het startmotorhuis. Let er op de draden van de koolborstels allen door de juiste uitsparing in het isolatieplaatje naar buiten komen. Het werkplaatsboek is hierbij een handig geheugensteuntje. Eerst worden nu de nieuwe veertjes achter de koolborstels in de houders gemonteerd. Hierna monteren we één voor één de koolborstels en houden deze op hun plaats met een dun stukje ijzerdraad. Na montage van een nieuw kogellager plaatsen we het anker in de voorste kap. Nu steken we de gehele boel van onderen af in het huis van de startmotor. Het begint inmiddels al weer enigszins op een startmotor te lijken. Na het verwijderen van de ijzerdraadjes die de koolborstel op hun plek moesten houden, kan de eindkap gemonteerd worden en de lange draadeinden door de startmotor gestoken.

Even uitproberen
Voor we de startmotor weer in de motor hangen, is het verstandig hem eerst even te testen. Draai even tijdelijk twee moertjes op de lange tapeinden die door de startmotor gaan om de boel bij elkaar te houden. Met een accu en twee startkabels proberen we even of de startmotor goed reageert. Hierna kunnen de twee tijdelijke moertjes weer verwijderd worden en de startmotor in de motor geplaatst. Dit is ook het juiste moment om de startkabels eens grondig te inspecteren. Als je nog het oude dunne model startkabels van 16 mm2 op je motor hebt, gelijk weggooien en vervangen door de latere dikke modellen van 25 mm2. De dunne kabels zijn origineel vanaf 1981 door de HD fabrieken afgezworen en vervangen door de dikkere modellen. Ook startkabels waarvan de isolatie slecht is of waarvan een aantal aders gebroken zijn, gelijk dumpen en een setje nieuwe monteren. Vergeet niet ook even naar de massakabel tussen de accu en het frame te kijken. Een ketting is tenslotte niet sterker dan de zwakste schakel!

Oudere modellen
Bij de oudere modellen zit de solenoid niet in de startmotor ingebouwd, maar apart op de primaire kast. De solenoid kan versleten zijn en een te grote overgangsweerstand veroorzaken, waardoor de startmotor een te lage spanning krijgt. Ook hier geldt weer dat je pas met demonteren moet beginnen als je door meten eerst de fout hebt bepaald. Voor de solenoid bestaan revisiekits die eenvoudig te monteren zijn. Kies wel voor een bekent merk als bijvoorbeeld Accel. Voor de moderne modellen startmotoren bestaan complete revisiesets. Als de solenoid en accu op je motor relatief kort meegaan is dat een signaal om eens naar je startmotor te kijken. Een slecht functionerende startmotor laat een veel hogere stroom door je systeem lopen dan wenselijk is. Hierdoor belast je de solenoid en de accu natuurlijk extra zwaar, waardoor deze weer problemen gaan geven. Afhankelijk van het aantal malen starten moet een startmotor gemiddeld elke 3 tot vijf jaar schoongemaakt en onderhouden worden om zijn werk naar behoren te blijven doen.

Het lastige met startmotoren is dat de slijtage erg langzaam optreedt. Elk jaar gaat het startvermogen weer een klein beetje achteruit en het valt daardoor meestal niet op. Hetzelfde geld voor de kwaliteit van de startkabels. Zij krijgen langzaam meer weerstand en de startmotor krijgt het hierdoor steeds moeilijker. Ga dus voortaan niet meer gelijk een nieuwe accu kopen als de motor wat moeilijker begint te starten, maar meet eerst de boel eens door en kijk waar het probleem ligt voor je tot de aanschaf van nieuwe onderdelen over ga. Zuiver meten is tenslotte zeker weten!