De 750 cc zijklepper is waarschijnlijk het meest bekende en tot de verbeelding sprekende model van het merk Harley-Davidson. Iedereen kent de verhalen van vader of grootvader die na de oorlog op zo´n HD reed of in Indië er mee door de rijstvelden crosste. De meeste motoren die in Holland van dit model rondrijden zijn legermodellen uit de 2e wereldoorlog. Meestal zijn dat WLA modellen. De WLC modellen en de burgermodellen zijn een stuk zeldzamer. Toen we een 750 zijklepper motorblok binnen kregen uit een servicar met bouwjaar 1972 rees al snel het plan om deze motor wat extra spierballen mee te geven in zijn tweede leven. Natuurlijk mogen de lezers van Bigtwin meekijken.

De modellen 750 cc zijkleppers.
Het 750 cc zijklepblok is van 1929 t/m 1973 in productie geweest. In de tweewielers werd hij in 1952 Vervangen door het K model, waarbij de versnellingsbak één geheel vormde met het motorblok. Dit was weer de oervader van de latere Sportster modellen. In de Servicars bleef men het 750 cc blok t/m 1973 gebruiken, waarna deze driewielers uit productie werden genomen.
De 750 cc zijkleppers zijn in een aantal uitvoeringen gefabriceerd. De belangrijkste modellen zijn bij de tweewielers:
WL = burger model met compressie van 1 : 5
WLH = burger model met compressie van 1 : 6
WLD = sportuitvoering
WLDR = snellere sportuitvoering
WR = race-uitvoering speciaal voor kombanen
WLA = normaal legermodel
WLC = Canadees leger model

Aftermarket
Na de 2e wereldoorlog zijn er door de Amerikanen gigantische partijen onderdelen van de 750 cc legermodellen achtergelaten in Europa. Al dit materiaal was bijzonder goed verpakt in “overzeese verpakking”. De onderdelen werden eerst in stevig papier verpakt, waarna het geheel in linnen met conserveringsvet werd gerold. Met deze voorraden konden de berijders tientallen jaren vooruit en rond 1970 werden bij de firma Maaskant in Rotterdam (de toenmalige importeur van HD) nog geheel nieuwe “Liberators” opgebouwd uit deze partij onderdelen. Echter aan alles komt een eind en toen in het verleden de bodem in zicht kwam van de voorraden, begon Aad Samwel samen met vrienden uit Polen de onderdelen zelf te fabriceren. Inmiddels is de firma Samwel Supplies de grootste fabrikant van dit soort onderdelen op de markt en exporteert men enorme partijen over de gehele wereld. Het leuke is dat Aad niet alleen de gangbare onderdelen fabriceert, maar ook onderdelen voor de modellen die wat exclusiever zijn. Zo zijn recent veel onderdelen voor de WLDR en WR in productie genomen.

Snelle 750 cc zijklepper
Met deze nieuw gefabriceerde “antieke” onderdelen voor de snelle modellen, kun je de oude Liberator natuurlijk prima van een pretpakket voorzien. Standaard was dit model toch al niet echt een krachtpatser. Door er wat snellere spulletjes in te stoppen krijg je een motor die wat beter meekomt in het hedendaagse verkeer en waar je heerlijk mee kunt stoeien op de weg. De eenvoudigste oplossing is een setje nokkenassen van een WLDR aan te schaffen. Om rendement uit deze nokkenassen te halen, zal men natuurlijk ook de ademhaling wat moeten verbeteren. Dit is op zich een eenvoudige ingreep. Gewoon grotere inlaatkleppen en een grotere carburateur. De carburateur hoef je niet te vervangen als je aan het originele uiterlijk gehecht bent. De oude modellen Linkert carburateurs waren voorzien van losse, verwisselbare venturies. Standaard zit er meestal een venturie in met een doorlaat van 1 inch (25,4 mm). Er zijn voor hetzelfde huis ook venturies verkrijgbaar van 1-1/16 inch (26,99 mm) en 1-1/8 inch (28,58 mm). Natuurlijk moet je bij gebruik van deze grotere venturies de eventueel aanwezige vaste sproeiers vervangen door een verstelbaar model. Als je niet aan een origineel model gehecht bent, kun je natuurlijk ook een wat modernere carburateur monteren. Bijvoorbeeld een 36 millimeter Dellorto of Mikuni doen het bijzonder goed op de zijkleppers. Voor de inlaatkleppen heb je de keus uit een overmaats model van de firma Rowe of gewoon een setje standaard inlaatkleppen van de opvolger van de 750 cc, het K model. Als je echt het onderste uit de pan wilt halen zou je zelfs nog grotere inlaatbussen kunnen nemen van een 1200 model en de inlaatkanalen bewerken, maar wij laten dit bij ons blok gewoon standaard.

De cilinderkoppen
De cilinderkoppen voor 750 cc zijkleppers zijn er in een aantal modellen. Op oudere modellen komt men gietijzeren koppen tegen. Deze zijn herkenbaar aan de (zeer) kleine koelribben. Wij beperken ons echter tot de aluminium modellen met de grote koelribben omdat deze voor een betere koeling en dus langere levensduur zorgen. Deze aluminium modellen bestaan in twee modellen, met een compressieverhouding van 1 : 5 en een compressieverhouding van 1 : 6. Je kunt de verschillende modellen herkennen aan een 5 of 6 die aan de zijkant ven de kop met een slagletter in het aluminium is geslagen en de compressieverhouding aangeeft. Als er nog gave cilinderkoppen op je Liberator zitten met een compressieverhouding van 1 : 5, kun je deze eenvoudig affrezen tot een 1 : 6 verhouding. Onze koppen waren echter zo aangetast door de tand des tijds dat we er voor kozen om een setje nieuwe van de firma Samwel Supplies te monteren. Monteer altijd koperen koppakkingen, de “asbest” modellen knallen er altijd vroeg of laat uit (meestal vroeg).

We gaan aan de gang
Eigenlijk is de montage van het “pretpakket” is verschrikkelijk eenvoudig. Het best is om deze ombouw te combineren met een revisie. Het onderblok wordt gewoon als een standaard model in elkaar gezet. Wij monteren wel altijd Ampco 45 bronzen loopringen in plaats van de originele stalen modellen in het carter om de zijdelingse speling van de krukas te bepalen. Deze bronzen ringen vreten niet in de lagerbussen en komen er na 10 jaar nog als nieuw uit. Dit is wel anders dan bij de originele stalen ringen, die er na een tijdje al zover ingelopen zijn dat de krukas teveel zijdelingse speling krijgt. Gewoon alles netjes monteren zoals het werkplaatsboek voorschrijft. Slijp altijd de lagerbussen even met het originele gereedschap in lijn en gebruik nieuwe rollen van de juiste (over)maat. Let er op dat de krukas met de voorgeschreven zijdelingse speling in het carter komt en let er bij het bepalen van de vulringen ook op dat de drijfstangen in het hart van de boring van de cilinders komen. Na het monteren van de terugvoer oliepomp, gaan we ons setje WLDR nokkenassen in het blok monteren. Ook dit is weer hetzelfde als een set normale nokkenassen, gewoon goed op de merktekens letten en de afstelling van de terugvoerpomp in de gaten houden.

De cilinders
De cilinders worden natuurlijk van nieuwe zuigers, kleppen en geleiders voorzien. Voor de inlaatkleppen kiezen we voor een model dat groter is dan de originele om het blok van de benodigde brandstof te voorzien. Zonder grotere inlaatkleppen en een grotere carburateur hebben de snellere nokkenassen zo goed als geen hoger rendement. We hebben hierbij een aantal mogelijkheden. De firma Rowe levert kleppen die een 1/8 inch (3,18 mm) groter zijn. Een betere oplossing is echter om een setje kleppen van een KH uit de jaren 1954 t/m 1956 te monteren die 3/16 inch (4,76 mm) groter zijn de originele klep voor de 750 cc modellen.
Waar nodig moeten de inlaatpoorten een beetje bijgewerkt worden zodat de inlaatgassen mooi via de grotere klep de cilinder in kunnen stromen. Controleer ook even het inlaatspruitstuk, daar zitten vaak grote klodders gietijzer in de weg die een goede doorstroming tegenwerken. Controleer gelijk even de schroefdraadbussen waarmee het spruitstuk aan de cilinder komt. Vaak zitten deze los in de cilinder en kan het motorblok op dit punt valse lucht aanzuigen. Dit gaat ten koste van de levensduur van het blok en de motor is slecht af te stellen.

De ontsteking
Origineel is de 750 cc zijklepper uitgerust met een ontsteking met contactpunten. Door de constructie van een zijklepper is de verbrandingskamer bijzonder groot en moet het vlamfront dat ontstaat tijdens het ontsteken een zeer grote weg afleggen. Een fellere vonk zorgt er voor dat dit proces een stuk sneller verloopt, hetgeen weer een hoger rendement oplevert. Door de condensator te verwijderen en de contactpunten te gebruiken om een elektronische ontsteking aan te sturen, lossen we dit probleem op. Een klein probleempje is dat de meeste (of alle) elektronische ontstekingen op de markt bestemt zijn voor 12 volt. Je zult hiervoor dus zelf een 6 volt ontsteking moeten fabriceren, of de motor ombouwen naar 12 volt. Overigens is deze laatste optie nog niet zo´n slechte omdat je dan ineens een koplamp krijgt die echt licht geeft en je overal gewoon lampjes bij de benzinepomp kunt halen. Ook heb je bij de 12 volt systemen altijd een volle accu en start de motor een stuk beter. Ons blok uit 1972 was al standaard uitgerust met een met een 12 volt dynamo. In een volgend artikel zullen we beschrijven hoe je eenvoudig de oudere modellen kunt ombouwen naar 12 volt, zonder dat je dat aan het uiterlijk van de motor ziet. Overigens nog een tip: Aad Samwel heeft na een lange testperiode een elektronisch ontsteking voor de oudere modellen op de markt gebracht. Hij past gewoon in het originele huis en geeft als resultaat een veel beter lopende motor waarvan de ontsteking na de eerste keer stellen geheel onderhoudsvrij is. Deze nieuwe ontsteking werkt met een Hall-sensor (dus zonder punten en condensator), is erg hufter-proof en werkt met een voedingsspanning van 4,2 volt (is een 6 volt accu met een kapotte cel) tot maximaal 24 volt. Dit product wordt in Nederland geproduceerd..

De inbouw
We kunnen nu het motorblok in het frame gaan monteren. Let er hierbij op dat alles goed vast komt te zitten en monteer het bevestigingspunt tussen de cilinderkoppen en het frame met de juiste vulringen, zodat het blok spanningsvrij in het frame komt. Monteer altijd een oliefilter. Van origine waren de 750 cc modellen niet voorzien van een filter in het smeersysteem, maar een motorblok kan echt niet zonder als je er lang plezier van wilt hebben. Monteer het filter in de terugvoerleiding. Vergeet ook niet om de olietank en olieleidingen goed schoon te maken. Je kunt dit het best doen met benzine of ontvetter. Neem hier de tijd voor en laat de boel goed losweken. Pas stoppen als er echt geen vuil meer uit de olietank komt. Monteer ook een goed luchtfilter om het stof buiten te houden. Wij hebben bijzonder goede resultaten met luchtfilters van het merk K&N.

Naar Spanje
Inmiddels is het blok naar de eigenaar in Spanje gestuurd en in een tot bobber omgebouwde Liberator gemonteerd. De eigenaar bezit een grote vallei waarin zijn motorcamping is gevestigd. Hij crost met deze Liberator met spierballen door de wijde omgeving en geen steile berg is deze fiets teveel. Als je eens in de omgeving van Gerona bent moet deze motor eens gaan bekijken bij El Rancho Estrella die je vindt aan Carretera d´angles km 3 (Bajo) bij de plaats 17430 Santa Coloma de Farmers in Spanje. El Rancho Estrella is een echte motorcamping waar (in overleg) alles mogelijk is en je de echte motorsfeer kunt vinden.

De verkoop van de producten van Samwel Supplies loopt via de vele dealers of direct via het 45″ Parts Depot in Rilland, telefoonnummer 0113-556320. Informatie over wat er zo allemaal te koop is voor de oudere modellen kun je vinden op de website: www.45partsdepot.com.