Dat Harley’s trillen is algemeen bekend. Er zijn rijders die zeggen dat het hoort en er zijn er die zeggen dat ze er mee hebben leren leven. Een feit is dat het trillen op lange ritten toch wel eens irritant wordt en dat het ook de oorzaak is van onderdelen die lostrillen of afbreken. Nu ook nog “billet-aluminium” onderdelen reuze in zijn die, in tegenstelling tot rubberen handvatten en stepjes of treeplanken, geen trillingen dempen, hebben we helemaal een probleem. Ook kosten trillingen vermogen en zal een motor die minder trilt automatisch meer vermogen leveren. Wat kunnen we nu eigenlijk aan het getril doen ?

De trillingen van onze H.D’s zijn eigenlijk onontkoombaar en worden veroorzaakt door de constructie van de V-Twin. Nu kun je natuurlijk je cilinders op je carter verplaatsen en tegenover elkaar zetten, zodat de boel beter te balanceren is, maar het is dan voordeliger om gelijk een BMW aan te schaffen. 

Doordat bij een Harley de twee zuigers, met daaraan de drijfstangen, tijdens het draaien van de motor ten opzichte van elkaar van positie veranderen is 100 % balanceren onmogelijk. Wel kan men, door het kiezen van een bepaalde balansfactor, de trillingen in een bepaald gebied brengen waarin men niet zoveel rijdt of voor een laag-frequent trilling kiezen die door de mens als minder storend ervaren wordt. 

Het balanceren van een krukas is echter een tijdro vende en dus dure zaak. Al met al blijft de motor trillen en zullen er dus onderdelen lostrillen en afbreken. De meeste trillingen onstaan in het motorblok zelf en in de primaire aandrijving tussen het motorblok en de versnellingsbak. Als we hier nu eens wat aan gaan doen dan zijn we al een heel eind verder. Twee onderdelen die zeer goede resultaten geven zijn de Tom Hayden M-6 Automatische Kettingspanner en de Fisher Harmonic Damper. 

Deze twee produkten zullen we in dit artikel eens bespreken en daarna op een motor monteren. Ze kunnen beide apart gebruikt worden of samen. Beide producten werken goed maar de beste resultaten geeft natuurlijk montage van allebei op een motor.

DE FISHER HARMONIC DAMPER
Doug Fisher, de eigenaar van de firma Genuine Fisher Products, was al zo’n twintig jaar bezig om automotoren te verbeteren en gespecialiseerd in trillingsdempers. Toen op een dag een bevrien de Harley-rijder hem vroeg om iets te bedenken om de trillingen in zijn motor te verminderen dacht Fisher dat, als het mogelijk was om een demper te maken voor een hi-performance autoblok, het ook moest lukken voor een H.D. Hij construeerde een trillingsdemper die direct op de krukas gemonteerd wordt en tevens de expander (=schokbreker) op het krukas-tandwiel vervangt. 

De trillingsdemper absorbeert zo’n 60 % tot 75 % van de motorbloktrillingen en dat merk je goed tijdens het rijden. De werking van de Fisher demper wordt veroorzaakt doordat de draaiende beweging geabsorbeerd wordt door wrijvingsplaten die de trillingen omzetten in hitte, die weer zonder problemen kan worden afgevoerd. Hierdoor worden voor het grootste deel de trillingen geneutraliseerd die veroorzaakt worden door het blok. Je begrijpt natuurlijk dat dit een zeer goede zaak is voor de levensduur van de lagers van je blok en andere onderdelen van je motorfiets. Los van de levensduur van je motor is natuurlijk ook het rij-comfort bijzonder interessant. 

Voor de test werd de Fisher Balancer eerst op een Softail gemonteerd. Deze motor was geheel origineel, met uitzondering van een set Porker uitlaten en een ander luchtfilter. Na montage werd een proefrit gemaakt. We hadden verwacht dat we nu het gevoel zouden zouden hebben alsof we op een Honda Goldwing reden. Helaas, de motor trilde nog als voor de montage van de Fisher Balancer. Voor de zekerheid reden we nog maar zo’n slordige 600 kilometer extra, maar de resultaten bleven slecht, net zo veel trillingen als voorheen. Een beetje teleurgesteld gingen we eens in een hoekje zitten piekeren wat nu het probleem kon zijn. Het meest waarschijnlijk leek het ons dat de trillingen in de betreffende Softail geen normale motortrillingen waren die onstonden door de onbalans van de bewegende delen maar trillingen die ontstonden door een verkeerde motorafstelling. 

We hadden in het verleden al eens (slechte) ervaringen opgedaan met de Porker Pipes en hadden toen al gemerkt dat deze uitlaten er voor zorgden dat de motor veel minder vermogen had en last had van extreem trillen bij diverse toerentallen. Bovendien zorgt de begrenzing in de originele (oud model) ontstekingsmodule voor veel extra trillingen. We gingen het experiment maar eens herhalen bij een Softail die motorisch wat gezonder was. Deze motor was uitgerust met een Mikuni carburateur, een transistor ontsteking en originele uitlaten waar een paar schotten uit verwijderd waren.
Na de Fisher Balancer gemonteerd te hebben werd weer een proefrit gemaakt. Toen bleek wat een slecht afgestelde motor, zoals in de voorgaande test, kan doen. Op deze motor waren de motortrillingen veel minder en merkte je direct wat de Fisher Balancer deed: trillingen wegnemen. Omdat we alles wilden uitproberen werd de Fisher Balancer ook nog op een FXR gemonteerd. 

We dachten in eerste instantie dat dit weinig effect zou hebben omdat de rubbermount modellen al veel minder trillen dan de motoren waar de bak en het blok vast in het frame gemonteerd zijn. Deze testmotor was in optimale conditie met o.a. een snelle nokkenas, Screaming Eagle ontsteking, geflowde koppen, high-performance uitlaten, carburateur etc. 

Na een testrit bleek dat de FXR-modellen bijzonder geschikt zijn voor de Fisher Balancer. Bij lage toerentallen en in het middengebied veel minder trillingen en bij een wat hoger toerental leek het inderdaad of alle trillingen onbraken. De firma Genuine Fischer adviseert om de balancer, indien mogelijk, samen met een M6 tensioner te monteren en deze dan af te stellen op 1/2 inch (12,7 MM.) i.p.v. de afstelling die Tom Hayden opgeeft voor de modellen met een normale HD-expander (14,5 tot 16 MM.).
De prijs van de Fisher Balancer is FL. 1035,-

CONCLUSIE OVER DE FISHER BALANCER
-Een must voor rubbermount-modellen.
-Zonder meer aan te bevelen voor de andere modellen.
-Leverbaar voor alle Sportster en 1340 Evo modellen.
-Ook te gebruiken op shovelhead modellen, alleen moet men dan ook een duplex-tandwiel van een Evo op de krukas monteren.
-Trillingen door verkeerde afstellingen los je niet op door een balancer te monteren, maar door je motor goed af te stellen.
-Bij het opbouwen van een nieuwe motor kun je beter een Fisher Balancer monteren i.p.v. de originele expander want je hebt dan veel minder trillingen en het maakt in prijs niet veel uit.
-Vervang ook eventueel een oud model originele onstekingsmodule door een later model want deze oude modellen modules zorgen voor veel extra trillingen.
-De origenele HD’s van 1993 en later zijn motorisch, door allerlei milieu beperkingen, zo trillingsgevoelig dat alleen een Fisher Balancer veel minder effect heeft dan op de modellen van voor 1993. Wil je de nieuwste modellen trillingsvrij hebben, dan moet je meer doen dan alleen een een balancer monteren op een standaard fiets.
-Grijze import modellen (met name uit Californie) hebben vaak een te kleine poelie op de bak waardoor deze modellen te veel toeren maken. Dit is op te lossen door een grotere poelie van de firma Andrews te monteren.

DE TOM HAYDEN’S M6 CHAIN TENSIONER
De kettingspanner voor de primaire ketting van onze motoren bestaat uit een nylon blok dat verstelt kan worden, waardoor de ketting op de goede spanning kan worden afgesteld. Dit klinkt wel aardig maar door de vertanding van de stelmogelijkheid komt het er in praktijk op neer dat de de ketting of te strak staat of te los. De ketting mag beslist niet te strak staan en moet dus speling hebben.Het resultaat van die (noodzakelijke) speling is dat de ketting altijd zal klapperen. In praktijk valt de goede stand ook nog altijd precies tussen twee tandjes in en is dus niet te gebruiken. 

Nu hebben we het nog niet over de rek in de ketting en het uitzetten door hitte etc. tijdens het rijden. Bij de Sportster modellen gebruiken de H.D-fabrieken al sinds 1977 een kettingspanner die omhooggedrukt wordt door een veer, maar onze “big twins” hebben het altijd zonder deze nuttige accessoire moeten stellen. Tom Hayden is misschien door de Sportster modellen wel op het idee gekomen om ook voor de 1200 CC. en 1340 CC. modellen zoiets te ontwerpen. 

Dat dit geen eenvoudige zaak is geeft de type aanduiding wel aan want M6 betekent gewoon: Model 6. Zoals de foto laat zien bestaat de kit uit een plastic kettinggeleider die omhoog gedrukt wordt door twee veren en tussen twee strippen op zijn plaats gehouden wordt. Bij de kit worden diverse vulplaatjes geleverd waarmee de veren op de goede spanning gebracht kunnen worden. 

De kettingspanning is nu altijd gelijk en niet meer afhankelijk van de rek in de ketting. Dit merk je direct tijdens het schakelen omdat de ketting niet meer klappert waardoor je veel makkelijker en soepeler kunt terug schakelen. De montage is bijzonder eenvoudig en op de meeste modellen is het een kwestie van het duplexdeksel en de originele kettingspanner demonteren en vervangen door de M6 tensioner, waarna het duplexdeksel (met een nieuwe pakking) weer terug op zijn plaats kan. 

Op sommige modellen moeten kleine aanpassingen gemaakt worden maar dit staat zeer duidelijk beschreven in de bijgeleverde (nederlandstalige) handleiding. Diverse H.D-dealers in Amerika monteren de M6 spanner standaard op nieuw afgeleverde motoren en ook de motorpolitie in Houston rijdt tot volle tevredenheid met deze kettingspanner. Een kreet in Amerika is: De M6 levert wat de meeste beltdrive-fabrikanten beloven. De prijs van dit onderdeel, dat in een klein uurtje gemonteerd kan worden, is 175,- gulden (incl. BTW).

CONCLUSIE OVER DE M6 TENSIONER
-Voldoet goed op alle modellen.
-Rijdt soepeler.
-Schakelt soepeler.
-Voorkomt “stoten” als we in een te laag toerental rijden.
-Is “bullet-proof” en kan zonder problemen zowel op een standaard fiets als op een dikke stroker gemonteerd worden.

ANDERE OORZAKEN VAN TRILLINGEN
Natuurlijk zijn we er in bovenstaand stukje vanuit gegaan dat je motor in een goede staat van onderhoud verkeert. Trillingen kunnen, behalve uit het blok en de primaire aandrijving, ook uit diverse andere punten komen. Hieronder volgt een lijstje van veel voorkomende oorzaken van trillingen.
-Verkeerde bandenspanning.
-Verkeerde of slechte banden.
-Versleten wiellagers.
-Slecht gebalanceerde wielen.
-Versleten tandwielen en kettingen.
-Verkeerd afgestelde ontsteking en/of carburateur.
-Een originele HD-ontsteking van na 1980 en voor 1991.
-Losse blokbevestigingsbouten.
-Gebroken of losse cilinderbrug (tussen het frame en de
koppen).
-Losse versnellingsbak.
-Balhoofd- en achterbrugspeling.