Zoals we al eerder in Bigtwin beschreven, hebben ook de Twincams in de korte tijd dat zij in productie zijn al een hele evolutie achter de rug. De eerste modellen uit begin 1999 hadden erg veel problemen, zoals bijzonder gammele nokkenaslagers en kwetsbare aandrijving van de nokkenassen. Ook de oliepompen waren van een zeer slechte kwaliteit. Zeker bij de Twincams met hun grote cilinderinhoud en warmteontwikkeling zorgt dit voor een extreem snelle slijtage van het motorblok. We gaan eens kijken wat we hieraan kunnen doen en we redden tussendoor ook nog een Twincam uit begin 1999 van een roemloze dood.

Het slachtoffer
Het lijdend voorwerp betreft een eigenbouw motor waarvan het motorblok nieuw gekocht is bij een dealer die het nog in de shop had staan in 2005. Het bouwjaar van het blok is begin 1999 en het werd samen met een nieuwe versnellingsbak en primaire aandrijving in een fraai chopper gemonteerd. De bouwer dacht met al deze nieuwe materialen jaren probleemloos vooruit te kunnen. Onbekend was echter dat deze eerste productie modellen veel last hebben van kinderziekten en nieuwe motorblokken van oudere modellen daarom goedkoop gedumpt worden. Groot was dan ook de teleurstelling toen het blok in de nieuw gebouwde motorfiets al na 12000 kilometer plotseling erg enge geluiden ging maken. Snel het contact uitzetten en de motor op laten halen om in ieder geval de schade tot een minimum te beperken. De motor weg gebracht en de boel open laten maken. De zondaar was al snel gevonden; het nokkenaslager kwam in onderdelen al naar buiten vallen toen het deksel van het nokkenascompartiment gedemonteerd werd! De combinatie van verkeerde lagers en slechte smering waren fataal. Shit!

De oorzaak
Aan de Twincams zijn de eerste jaren constant veranderingen en wijzigingen aangebracht omdat er in het begin te veel problemen waren. Zo waren er in 1999 bijvoorbeeld al twee uitvoeringen van de modellen Twincam motorblokken. Men begon de introductie met de blokken van de eerste helft van 1999, maar door de vele gebreken kwam men alweer met een gewijzigd model in de tweede helft van 1999. Ook in de daarop volgende jaren werden er veel kinderziekten uit de blokken gehaald.
De nokkenaslagers van de eerste jaren Twincams gaven vanaf het begin al direct problemen. De twee kogellagers waarin de nokkenassen gelagerd zijn, konden de krachten niet aan en hielden het ongeveer uit van je voordeur tot de hoek van de straat. Niet echt een toffe levensduur. Dit was een reden voor de HD fabrieken voor een “recal”. Alle eigenaren kregen bericht van de importeur zich bij hun dealer te melden voor een gratis ombouw naar betere nokkenaslagers. Met de nokkenaslagers werd ook in de volgende jaren druk geëxperimenteerd. In de 1999 en de 2000 modellen zaten op deze plaats twee kogellagers (HD-nummer 8990). Deze waren echt heel beroerd. Om aan de vele klachten een eind te maken ging Harley in 2001 over op een sterkere lagering. Voor de voorste nokkenas werd een beter kogellager gebruikt (HD-nummer 8990A), voor de achterste nokkenas verviel het kogellager en werd dit vervangen door een robuust uitgevoerd rollager (HD-nummer 8993). Deze constructie is sterker en voldoet voor standaard motoren. Als je meer wilt dan standaard kun je beter kiezen voor één van de vele after-market systemen die met tandwielen werken in plaats van de originele morse-kettingen.

Aandrijving
Behalve de lagers, gaf ook de aandrijving van de nokkenassen problemen. Een morseketting zorgt voor de verbinding tussen de krukas en de achterste nokkenas. Een tweede ketting zorgt voor de verbinding tussen de twee nokkenassen. De bevestiging van het tandwiel van de eerste ketting op de nokkenas kon de krachten niet aan. Het tandwiel is vlak en wordt met een soort spie die vastzit aan het tandwiel op zijn goede plaats gehouden. Deze spie gaf erg snel de geest, waardoor de mogelijkheid onstond dat de kleppen door de zuiger gingen. In eerste instantie werd hiervoor een tandwiel met een dikkere kraag gemonteerd voor voldoende stevigheid, in 2000 ging men over op nokkenassen die rondom “splines” hadden in plaats van de enkele spie.

Oliepomp
De originele oliepomp van de Twincams is voor de wat sportieve rijder onvoldoende en daarnaast nog erg aan slijtage onderhevig. In 1999 werd in het begin een pomp gemonteerd die te weinig olie leverde omdat er lekkage optreedt tussen de aanvoerpomp en de terugvoerpomp en te ruime toleranties had. Hierdoor kreeg het blok te weinig smering. Deze pompen dienen direct vervangen te worden. De slechte werking trachtte men in 2000 op te lossen door de montage van een veer en een extra loopplaat. De veer moest dan zoveel mogelijk de speling weghalen en zorgen voor een betere opbrengst. Ook deze nieuwe originele terugvoerpomp is echter erg klein bemeten, waardoor er teveel olie in het carter achter blijft. Daarnaast heeft de aanvoerpomp in veel situaties niet voldoende opbrengst, waardoor de oliesproeiers onder de zuigers het bovenblok niet goed kunnen koelen en op veel plaatsen oververhitting optreedt met alle gevolgen van dien. Omdat deze problemen met de oliepompen al snel bekend waren heeft Harley hiervoor het servicebulletin TECH TIP #54 (TC88 Oil Pump Alignment) uitgegeven. Hierin wordt omschreven hoe de pomp zo goed mogelijk te laten werken binnen zijn beperkingen. Het echte probleem van de te kleine opbrengst en de abnormale slijtage wordt hiermee echter niet verholpen. Omdat de oliepomp in ons blok al na 12000 kilometer te veel slijtage sporen vertoonde en van het (verkeerde) oude model was, werd deze gelijk vervangen door een beter model.

Alternatieven
In de eerste jaren van de Twincam waren er al direct veel problemen met de smering. Er werd een specialist aangetrokken voor adviezen. Dit was de heer Feuling, die in het verleden al historie had geschreven me 4-kleps cilinderkoppen voor de Evo’s. Nadat hij voor de productie modellen een betere oliepomp bedacht had, ging Feuling in eigen beheer een optimale pomp ontwikkelen en op de markt brengen. Bij de fabricage van een standaard pomp moet natuurlijk aan elk (Dollar) centje gedacht worden, Feuling wilde wel wat meer uitgeven en ging voor de beste oliepomp. Deze pompen geven 40 % meer opbrengst bij de aanvoerpomp en de terugvoerpomp verwerkt zelfs 60 % meer olie. Hiermee zijn de olieproblemen die voor oververhitting zorgen opgelost en tevens wordt het carter veel beter leeggezogen hetgeen natuurlijk veel voordelen biedt en problemen voorkomt. Na het overlijden van Feuling kwam de ontwikkeling stil te staan en sprongen andere bedrijven, zoals bijvoorbeeld TPD in dit gat in de markt. Natuurlijk staan de ontwikkelingen van materialen en bewerkingstechnieken niet stil en evolueert alles steeds verder. Bij het bekijken van deze pompen vallen gelijk de twee grote gerotors op die voor een betere pompwerking zorgen en de perfecte afwerking van de pomp. Vergeet niet dat een oliepomp in je motorblok de levensduur en goede werking van het blok bepaalt. Je ziet hem niet, maar het is de beste investering voor jarenlang plezier en betrouwbaarheid.

Montage
Eerst een waarschuwing! Dit klusje moet je niet in de gemiddelde hobbyschuur uitvoeren. Je hebt er veel speciaal gereedschap voor nodig met een hoog prijskaartje. Ga absoluut niet met alternatieven zoals stukken pijp, een hamer, enzovoort aan de gang. De materialen in de Twincams zijn van een hoge kwaliteit, maar bijzonder kwetsbaar. Alles moet exact met de juiste toleranties en maten gemonteerd worden. Door het flinke vermogen en cilinderinhoud van deze modellen wordt alles zwaar belast en is een feilloze montage absolute noodzaak!

We beginnen met een speciale trekker de oude lagers uit het carter te halen. Let op dat er geen naalden in het blok terechtkomen. Al zien de lagers er nog goed uit, dan toch vervangen. Door het slechte buitenste lager heeft de nokkenas liggen “dansen” in het blok en is het niet meer betrouwbaar. Gebruik hier de lagers die volledig met naalden gevuld zijn, de modellen met een plastic kooi zijn niet betrouwbaar en gaan snel stuk. Hierna kunnen met een hulpstuk de twee nieuwe lagers gemonteerd worden. Dit stukje gereedschap zorgt er tevens voor dat de lagers mooi in lijn komen. Nogmaals; doe dit klusje alleen met het daarvoor bestemde gereedschap, anders komen de lagers niet recht in lijn met de buitenste lagers en sta je in korte tijd weer met pech langs de kant van de weg. Na de nokkenassen op de juiste wijze in het deksel gemonteerd te hebben, plaatsen we eerst de nieuwe oliepomp op de krukas in het carter. Let er op dat alle o-ringen op de juiste plek zitten. Nu kan het deksel met daarop de gemonteerde nokkenassen op zijn plek geschoven worden. Eerst alle inbusbouten van het deksel en de oliepomp los monteren zodat alles op zijn plek blijft en daarna op de juiste wijze definitief vastzetten. Het ruimt lekker op en we hebben in ieder geval weer wat onderdelen op hun plek in het motorblok.

De nokkenas aandrijving
Zoal al gemeld was, hadden deze eerste modellen veel problemen op dit punt. De beste oplossing is een tandwiel van de firma Andrews monteren. Deze tandwielen hebben een veel grotere ruimte voor de spie (deze is tweemaal zo groot). Er wordt bij de Andrews tandwielen geen losse vulring achter het tandwiel gemonteerd, deze vulring is bij dit model één geheel met het tandwiel. Hierdoor is plaats voor een langere spiebaan. Het in lijn zetten gebeurt nu alleen nog met dunne shims in plaats van de originele dikke vulringen. Daarnaast is materiaal gebruikt dat vier maal sterker is dan origineel. Deze tandwielen kunnen echt veel krachten aan. Eerst wordt het tandwiel op de krukas gemonteerd zonder de ketting. Nu kan het tandwiel op de nokkenas gemonteerd worden. Met behulpvan een maatlat en voelermaten controleren we of de tandwielen recht tegenover elkaar staan. Met de daarvoor bestemde shims zetten we alles mooi in lijn. Na dit klusje kunnen we de tandwielen demonteren en met de ketting op zijn plek definitief vastzetten.

Hierna is het allen nog maar een kwestie van de gedemonteerde onderdelen als nokkenasdeksel en klepdeksels terug monteren. Doe alles met een werkplaatsboek erbij en monteer de onderdelen op de voorgeschreven wijze.

Alternatief
Naast het verbeteren van delen van de bestaande constructie zijn er natuurlijk nog veel andere opties. Zo is er bijvoorbeeld voor de Twincam A modellen van de firma S&S een kit die zij het “S&S oil pump system” noemen. Deze kit bevat eigenlijk uit een verbeterde versie van de gehele rechterkant van het motorblok en bestaat uit de steunplaat voor de nokkenassen, oliepomp, aandrijftandwielen voor de nokkenassen, enzovoort. Je gooit dus het hele oude binnenwerk van je nokkenas compartiment in de ijzerton en vervangt de hele boel door deze kit. Deze set maakt geen gebruik meer van de Morsekettingen, maar gebruikt tandwielen voor de overbrenging. Een fraai afdekcover is inbegrepen bij deze kit. Je dient wel een setje nokkenassen naar keus apart aan te schaffen.

Tip
Als je één van de eerste Twincams hebt is het noodzaak om de boel te moderniseren als je nog een tijd plezier van je motor wilt hebben. De aandrijving van de nokkenassen dient vervangen te worden en ook een betere oliepomp is een must. Bij de latere modellen die veel en snel bereden worden is een betere oliepomp en een paar cilinderkoppen van Screaming Eagle of S&S een aanrader. Een betere smering en een veel koeler lopend motorblok zijn het resultaat.
Als je iets wilt gaan bouwen en nog een blok aan moet schaffen, is het misschien een goede overweging om voor een Evo of een Shovelhead replica (bijvoorbeeld van S&S) te kiezen als je veel wilt gaan rijden met je nieuwe aanwinst. De levensduur van de oudere stijl motorblokken is ongeveer twee keer zo lang ten opzichte van de Twincam. Als je met de tijd mee wilt gaan kun je de Twincam overslaan voor de modernere Threecam blokken gaan van S&S (door S&S de X-Wedge motorblokken genoemd) Niet voor niets is de uitlating van een bekende Nederlandse dragracer en HD-shop eigenaar “Twincams sucks”.