De Shovelhead mag zich verheugen in een nog steeds groeiende groep trouwe aanhangers. De laatste Shovelhead verliet in 1984 de HD-fabrieken en werd opgevolgd door de Evolution, die op zijn beurt weer verdrongen is door de Twincam. Er komen echter steeds meer rijders die “anders” willen zijn en kiezen voor een ouder model motorblok. Natuurlijk willen zij daarbij wel genoeg vermogen om een moderne motor het achterlicht te laten zien bij een stoplicht. Grappig is dat als je met je dure Evo of Twincam ergens verschijnt, niemand meer opkijkt. Kom je echter op een ouder model dan is er aandacht van de omstanders genoeg en met een oude, roestige Liberator veroorzaak je een oploop. We gaan eens een sportief Shovelhead motorblok opbouwen dat snel genoeg is en zeker zo betrouwbaar als een Evo of Twincam.

De samenstelling van het pret-pakket
De Amerikaanse firma S&S is de oervader van high-performance HD-onderdelen en de uitvinder van speeltjes om je motorblok een grotere cilinderinhoud en meer vermogen te geven. Dit bedrijf groeit met de dag en het assortiment is waanzinnig groot. Een belangrijk gegeven is hierbij dat zij normale prijzen rekenen, hetgeen bij de concurrentie vaak anders ligt. Een klein nadeel is dat de compleet geleverde blokken volgens veel mensen door een dronken Mexicaan geassembleerd worden en iedereen die ik ken bestelt de onderdelen los en stelt de motorblokken zelf samen. Dit gaan wij in dit geval ook doen. Er zijn veel mogelijkheden om zo´n Shovelhead motorblok op te bouwen, variërend van 80 kubieke inch tot 103 kubieke inch. De meest populaire combinatie is een slag van 4-1/2 inch en een boring van 3-5/8 inch. Je krijgt dan een motorblok met cilinderinhoud van 93 kubieke inch (1522 CC) met een gigantisch koppel dat verschrikkelijk betrouwbaar is en iedereen het nakijken geeft. Voor de liefhebbers is dit blok ook in een hoge compressie uitvoering leverbaar (9,78 : 1), maar de levensduur is dan wat minder. Wij kiezen voor een compressieverhouding van 8,2 : 1 omdat we meer hechten aan een grote betrouwbaarheid en lange levensduur.

Het uiterlijk
De prestaties van het blok zijn natuurlijk belangrijk, maar het oog wil ook wat. We kiezen in ons geval voor veel zwart gepowder-coate onderdelen. S&S levert, naast de standaard onderdelen, ook op speciale bestelling custom motorblokken. Je kunt dan zelf bepalen hoe je het pretpakket samenstelt. Bij ons blok betekent dit dat we de carters en cilinderkoppen zwart bestellen, de koppen van dubbele bougies laten voorzien en voor sterkere drijfstangen dan normaal kiezen. De dubbele bougies zijn voor een Shovelhead belangrijk omdat deze een z.g. “hemi-head” hebben. Door de bolle zuiger en het grote oppervlak van de verbrandingskamer, duurt het ontsteken van het mengsel met een enkele bougie te lang. Hiermee verlies je veel vermogen in het middengebied door een onvolledige verbranding en de kans op pingelen is veel groter. Overigens zijn dubbele bougies ook bij een standaard Shovelhead een grote verbetering. Het motorblok gaat veel beter lopen en wordt een stuk sterker in het middengebied. S&S levert ook losse cilinderkoppen voor standaard Shovels. Als je aan een revisie toe bent, is het overwegen waard om je originele koppen door modellen van S&S te vervangen. Je bespaard je een cilinderkoprevisie en je motorblok krijgt een veel betere ademhaling. Het resultaat is aanmerkelijk meer vermogen en een langere levensduur omdat het blok minder warm wordt en beter zijn werk kan doen.

We gaan bouwen
Als de bestelling van S&S binnenkomt lijkt het wel pakjesavond. Alles is apart ingepakt om beschadiging te voorkomen. Eerst gaan we de vuilnisman maar eens blij maken en het afval scheiden van de onderdelen. Na het uitpakken kunnen we met de bouw van het motorblok beginnen. Het opbouwen is haast hetzelfde als een origineel blok. Je moet er alleen op letten dat op sommige plaatsen wat meer ruimte nodig is voor de langere slag en de grotere boring. Ook heb je natuurlijk veel speciale hulpstukken en gereedschappen nodig. De firma´s S&S en Jims hebben een groot assortiment van dit soort producten. We beginnen met de krukas in de linker carterhelft te leggen en de zuigers met cilinders (los) te monteren. Nu kunnen we zien of we op alle plaatsen de benodigde ruimte hebben, zodat de boel later niet in de gort loopt. Na hier en daar de boel wat bijgewerkt te hebben, verwijderen we de zuigers en cilinders weer en kunnen we het carter definitief afmonteren. Nu is de rechterzijde van het blok aan de beurt, we monteren de breathervalve, de nokkenas, oliepomp, etc. Belangrijk is hierbij dat alles met de goede toleranties gemonteerd wordt. Neem rustig de tijd om de juiste vulringen te bepalen voor de breather valve en de nokkenas. Ook de goede maat voor het pinionshaft tandwiel dat de nokkenas aandrijft is belangrijk. Met een te klein tandwiel rammelt het blok erg en met een te groot model lopen de lagers snel in de soep. Hier dus even als een Pietje Precies te werk gaan en er de tijd voor nemen. Als laatste monteren we de lifterblokken met de nokvolgers.

Het bovenblok
Nu het onderblok in elkaar zit, gaan we verder met het bovenblok. Hier valt eigenlijk weinig over te melden. Werk netjes en schoon en gebruik het juiste gereedschap. De bijgeleverde koperen koppakkingen moeten eerst goed uitgegloeid worden en daarna dik met Copper Gasket Cement worden ingespoten om ze lekdicht te krijgen.

Minpuntjes
Er worden vulringen voor de nokkenas en breather valve bij het pakket geleverd die S&S standaard bij massaproductie gebruikt. Dit betekent dat ze altijd te ruim zijn en nooit te strak omdat dan het blok niet heel blijft. De reden hiervoor is dat de juiste maat van de ringen pas bij de definitieve montage bepaald kunnen worden en ook wat extra werk geeft. Als je het blok mooi wilt hebben lopen zul je er dus los een assortiment vulringen bij moeten aanschaffen om de juiste toleranties te verkrijgen. Als laatste nog iets heel lulligs: de schroefjes van het ontstekingsdeksel zijn veel te kort en niet bruikbaar! Al met al zijn dit natuurlijk peanuts bij zo´n groot pakket onderdelen en kunnen we stellen dat S&S een fantastisch pakket op de markt brengt voor een alleszins schappelijke prijs.

Ontbrekende onderdelen
Naast het pakket van S&S hebben we nog wat extra onderdelen nodig. Voor de klepdeksels met binnenwerk doken we in de Motorcycle Storehouse catalogus en kozen voor een mooi gepolijste set. Deze zien er wat gedistingeerder uit dan de verchroomde modellen en ze blijven ook veel langer mooi. Een bijkomend voordeel is dat deze koppen net iets meer ruimte hebben, waardoor je hogere lift nokkenassen kunt monteren zonder te frezen. Ook de lifterblokken komen uit hetzelfde bedrijf. De dynamo met spanningsregelaar is van het merk Spyke, geeft 32 Ampère en is zo´n beetje het beste op de markt. Voor de ontsteking kiezen we natuurlijk voor de befaamde Dyna 2000i, die we in combinatie met een vacuüm schakelaar monteren.

Inbouw
De inbouw is gelijk aan een standaard blok. Bij sommige oudere modellen frames is het nodig om even de slijpschijf over enkele hoge lassen te halen. In die jaren keken de HD-fabrieken niet zo nauw en soms zitten er wat randjes en druipers van lassen aan het frame in de weg bij het achterste klepdeksel. Doordat de cilinders ongeveer 2 millimeter langer zijn, kun je op deze plek soms net wat ruimte tekort komen. Laat altijd de aanvoer olieleiding los hangen en monteer nog geen oliedrukcontroleur. Na het vullen van de olietank wacht je eerst tot er olie uit de aanvoerleiding kom en pas daarna monteer je hem op de oliepomp. Nu wacht je weer tot er olie uit het gat van de oliedrukcontroleur komt, waarna je deze ook weer kunt monteren. Dit laatste gaat wat sneller als je even met behulp van de kickstarter of startmotor het blok een paar slagen laat draaien zonder de bougies in de cilinderkoppen. Hierna kunnen we de laatste onderdelen zoals uitlaten, enzovoort monteren.

Starten
Als alles op de goede plaats zit gaan we het blok voorzichtig starten, zonder de grote dop op de olietank en zonder oliefilter. Na korte tijd zie je dan een ferme straal olie uit de terugvoerleiding in de olietank spuiten. Dit is het teken dat de olie goed circuleert en we zetten de motor even uit en monteren het filter met de bijbehorende dop. We kunnen nu de ontsteking en carburateur afstellen. Denk er hierbij aan dat de motor zo kort mogelijk op de brug draait omdat je de rijwind mist voor de koeling. Het best is om even een flinke ventilator op het blok te richten. Het eerste dat opvalt bij het starten van dit soort blokken zijn de ferme klappen uit de uitlaat. Je hoort gelijk dat de cilinderinhoud beduidend groter is geworden.

Tot slot
Omdat de versnellingsbak met dit soort blokken zwaarder belast wordt voorzien we deze natuurlijk van naaldlagers in plaats van de originele bronzen bus op de hoofdas. De zuigersnelheid van strokers ligt natuurlijk hoger, dus kiezen we voor een lagere overbrenging van de kettingwielen. Gebruik altijd een goede elektronische ontsteking en stel deze i.v.m. de “hete” nokkenas in op de single-fire stand. Wij hebben op alle H.D´s bijzonder goede ervaringen met de Dyna 20000i ontsteking. Gebruik een goede benzinekraan (Pingel of Accel) en goede uitlaten.
De eigenaar van de motor, Pe Melker, heeft inmiddels een vakantie naar Spanje en Portugal achter de rug en heeft de gehele trip genoten van de power van dit blok. Tegen de bergen op bleef het, door het grote koppel, gewoon door ploffen zonder veel snelheid te verliezen.
Vergeet niet: Nothing beat cubic inches!