Het ontwerp van de oude 4-versnellingsbakken voor de big twin modellen stamt betreffende de overbrengverhoudingen uit 1936. Vanaf 1975 werd bij de lichtere FX sportmodellen de 1e versnelling wat langer gemaakt, maar verder is er nooit veel veranderd. Nu zijn na 1936 de rijomstandigheden aanzienlijk verbeterd. We rijden niet meer stapvoets op onbegaanbare zandpaden vol met diepe kuilen, maar op mooi geasfalteerde wegen. Tijd dus om de oude 4-versnellingsbak daar op aan te passen en wat moderner te maken.

Overbrengverhoudingen
Onderstaand een overzicht van de originele overbrengverhouding voor de FLH en FX modellen en de alternatieven die de bekende firma Andrews op de markt brengt. Wat gelijk opvalt is dat het verschil in overbrengverhouding bij de originele FLH modellen tussen de eerste en tweede versnelling extreem groot is. Ook de stap tussen de tweede en derde versnelling is wat aan de ruime kant. Bij gebruik van de Andrews close-ratio kitjes is de boel veel beter op elkaar afgestemd. Als je 4-bak nog in perfecte staat is kun je de afweging maken of je het geld wilt investeren in een comfortabel schakelende bak. Als je bak echter aan revisie toe is en je toch tandwielen moet gaan vervangen, kun je beter voor wat meer hedendaagse overbrengingen kiezen.

De betreffende 4-bak die we onderhanden nemen heeft lange tijd halfvol met water gestaan en alle tandwielen, assen en lagers van het binnenwerk zijn niet meer te redden omdat zij erg diep ingeroest zijn. Alles moet vernieuw, dus we kunnen gewoon de mooiste verhoudingen bepalen zonder goede tandwielen weg te gooien. De versnellingsbak is bestemd voor een full dressed Elektra Glide met een flink eigen gewicht.

De eerste versnelling van de 4-bakken heeft bij de FLH (Elektra Glide) modellen een overbrengverhouding van 1 : 3. Dat is erg kort voor een moderne motor en alleen handig als je met een full dresser met zijspan en aanhanger van stilstand weg moet rijden tegen een berg op. Bij de lichtere FX (Super Glide) modellen werd deze eerste versnelling in 1975 teruggebracht naar een overbrengverhouding van 1 : 2,45. Dit is voor een lichte motor perfect, maar voor een full dress Elektra net wat te heftig en je moet dan altijd lang met een slippende koppeling rijden bij het optrekken vanaf stilstand.

Gelukkig biedt de aftermarket meestal wel een oplossing voor dit soort problemen en kunnen we een tandwielenkitje van Andrews gebruiken met een overbrengverhouding van 1 : 2,60. Hiermee heb je met een zware motor ruim voldoende trekkracht, maar hoef je niet tijdens het wegrijden na een paar meter gelijk al met een grote klap naar de tweede versnelling te schakelen omdat de stappen veel beter verdeeld zijn. De tweede versnelling laten we origineel, maar de verdeling van de derde versnelling passen we aan, zodat deze ook mooie verdeeld komt te liggen tussen de tweede- en vierde versnelling.

MONTAGE
De opbouw van de close ratio versnellingsbak is niet anders dan de revisie van een originele bak. Alle toleranties zijn gelijk aan een standaard bak en je kunt gewoon het originele werkplaatsboek aanhouden. Natuurlijk bouwen we de holle as gelijk om naar naaldlagers zoals bij de 5-versnellingsbakken van na 1980. De origineel gebruikte bronzen bus stamt uit het jaar kruik en geeft alleen maar veel lekkage en slechter schakelen. Deze ombouw is al eerder in Bigtwin beschreven en voor wie dat nummer gemist heeft, is het artikeltje eventueel terug te vinden op de website www.prostreetholland.com (publicaties aanklikken). Naast de ombouw naar naaldlagers kun je op de site staan nog meer tips en verbeteringen voor de oude 4-versnellingsbakken vinden.

SCHAKELKLOK
Pak bij een bakrevisie altijd ook gelijk even de schakelklok mee. De veren hebben nogal een zwaar leven, dus vervang deze bij een revisie altijd even. Ook de afstelling is belangrijk, dus controleer altijd even bij de “ratchet top” of het merkteken nog op de goede plaats staat. Bij de “flat top” deksels altijd even de schakelplaat controleren op slijtage en bramen. Natuurlijk ook even de schakelvorken netjes afstellen, zodat de beide schakel clutchen netjes in het midden tussen de twee tandwielen instaan. Gebruik goede pakkingen en oliekeringen van bijvoorbeeld het merk James en niets staat meer een perfect schakelende versnellingsbak in de weg die weer tientallen jaren meekan.